Heeft u zich ooit afgevraagd hoe het kan dat uw draaiende schroefassen door de romp van het schip naar buiten gaan zonder dat uw boot vol loopt met water? Dat komt door de schroefasafdichtingen, vroeger vaak een “vetkoord” systeem. Dat werkt eenvoudig: in een bus rond de schroefas worden, in lusjes van precies 360gr, reepjes vetkoord gelegd. Vetkoord is een speciaal soort geïmpregneerd “touw” wat een zeer hoge slijtvastheid heeft.

Die reepjes vetkoord worden aangedrukt door een pakking drukker die door middel van twee tapeinden met moeren verder de bus ingedrukt kan worden. Zo wordt het koord op elkaar geduwd en vormt het een compacte massa tussen aan de ene kant de as en de andere kant de bus. Dit geheel zorgt ervoor dat het water dus niet vrij naar binnen kan stromen maar de as wel kan draaien. Om verbranden van het vetkoord tegen te gaan moet de druk op de koorden zo afgesteld worden dat er minimaal 1 druppeltje per 30 seconden mag lekken. Ook mag de as niet te zwaar lopen om inlopen van de RVS as te voorkomen. Bij normaal gebruik zal ieder jaar de pakkingbus iets vaster gezet moeten worden, en na jaren zal het vetkoord in zijn geheel een keertje vervangen moeten worden. Nadeel van dit systeem is dat het dus altijd een heel klein beetje lekt, voordeel is dat het een goedkoop systeem is en na jaren trouwe dienst gemakkelijk opgefrist kan worden zonder dat de schroefas gedemonteerd hoeft te worden.

Dit is goed mis! Het lagerhuis is vastgesmolten aan de as en heeft de koelwaterslang helemaal los gerukt. Bilgepomp aan!

De meeste snelvarende jachten van na 2000 zijn uitgerust met zgn dripless seals, dat wil zeggen dat er een afdichting gemonteerd zit die niet lekt. Op de as zit een seal gemonteerd: net zo’n soort seal die er voor zorgt dat bv de olie in uw motor blijft. Het bekendste merk afdichtingen (in ons soort snelvarende schepen) is Tides Marine, met de opvallende lichtblauwe slang.

Het werkt heel simpel: op de schroefaskoker (het vaste deel van de boot waar de schroefas door loopt) wordt met slangklemmen een dikke blauwe siliconen slang gemonteerd. Aan de andere kant van die slang wordt het huis met steunlager gemonteerd: dit zorgt ervoor dat de seal precies in het midden van de as zit en zo geen onnodige slijtage oploopt. Als laatste wordt de seal zelf gemonteerd. Het huis waar het lager in zit is van een composiet materiaal, het lager zelf is voorzien van Teflon voor een betere smering. Groot voordeel is dat er diverse reserve seals in een speciale koker op de as gemonteerd kunnen worden zodat, bij het geval van een lekke seal, je eenvoudig de oude seal kunt verwijderen en een nieuwe seal in het huis kunt schuiven. Tijdens het wisselen lekt er natuurlijk wat water naar binnen maar toch kan dit gewoon in het water gebeuren, afhankelijk van de bereikbaarheid duurt dit maar een half uurtje.

De gehele schroefaskoker staat natuurlijk vol water, tot de seal. Maar als de boot zich voorwaarts beweegt, wordt de koker vacuüm gezogen en zo zou het lager en de seal onvoldoende gesmeerd en gekoeld kunnen worden en dus verbranden met lekkage tot gevolg. Daarom is er een slangtule op het lagerhuis gemonteerd, waar onder hoge druk, koelwater van de motor wordt ingespoten. Bij een installatie met twee motoren wordt er zelfs een cross-over slang gemonteerd tussen beide seals om zo bij uitvallen van 1 van de 2 motoren de andere seal toch van voldoende water te voorzien. Als de motor niet loopt is er immers geen buitenwater flow in de motor en wordt er dus ook geen water naar de seal gebracht. Als je op 1 motor vaart dan draait de andere as natuurlijk mee. Heel eventjes kan dat geen kwaad natuurlijk. Maar praktijk leert dat daar toch vaak wat mis gaat!

Officieel zou de as van de motor die uitgevallen is (en je op de andere motor door wil varen) geblokkeerd moeten worden. Maar achteruit schakelen gaat niet met een hydraulische koppeling waarvan de motor niet loopt dus zal de as mechanisch geblokkeerd moeten worden… Je kunt proberen om bv een spanband rond de schroefas flens te spannen of door middel van een grote ringsleutel op een bout van de flens tegen de romp te laten rusten. Maar da’s al lastig met de boot op het droge laat staan als je in lichte paniek op open water zit… Ervaring leert dat de cross-over slang niet altijd een garantie is om de andere as van voldoende water te voorzien. De seal zal dan na een tijdje verbranden en dus gaan lekken maar een groter probleem is het lager wat verbrand en uitzet en zichzelf vastvreet aan de as. Het hele huis wil dan meedraaien en blijft vaak aan de dunne waterslangen op zijn plaats zitten. Dit is écht een groot probleem met meestal een flinke lekkage! Nu zal de gehele unit vervangen en dus de schroefas gedemonteerd moeten worden… Los van de hoge kosten gaan er vaak een paar kostbare vakantiedagen verloren en dat is erg vervelend.

Hoewel dit systeem volgens de boekjes een tijdje zonder smering zou moeten kunnen draaien is dat dus niet altijd het geval. Verder is dit een erg goed systeem wat verder niet veel aandacht nodig heeft. Alle grote merken gebruiken Tides Marine en ook wij plaatsen ze regelmatig. Af en toe zal er eens gekeken moeten worden of de watertoevoer nog toereikend is.

Weten Princess eigenaren dat in geval dat 1 motor uitvalt, er bij sommige modellen een afsluitertje van het koelwater dicht gezet dient te worden, zodat de draaiende motor via de cross-over slang van de schroefas afdichtingen de uitlaat van de andere motor niet vol pompt met zeer grote schade tot gevolg?

Weten Sunseeker eigenaren dat er op de aansluiting van de koelwaterslangen op de motoren (dus van de motor naar de schroefas-afdichting) er terugslagklepjes zitten (in plaats van het afsluitertje bij Princess) maar dat die klepjes na jaren lang zout water vaak dicht gaan zitten, met verbranden van de seals als resultaat?

Heeft u vragen hoe het bij uw schip in elkaar steekt? Neem gerust contact op met ons.